Tekst achterflap

De jeugdhulp in Vlaanderen vandaag wordt opgebouwd op fundamenten die ontworpen werden
in de 19e eeuw, in de context van de nieuwe Belgische natiestaat. In de loop van de 19e eeuw
ontstaat de overtuiging dat sociale problemen verholpen en vermeden kunnen worden, door tussen
beide te komen in de opvoeding van kinderen. Die opvatting bouwt verder op de pedagogische
paradox in de klassieke opvatting over de functie van opvoeding: opvoeding in de privésfeer
dient de publieke functie van het gepaste burgerschapsideaal te realiseren. De geschiedenis van
de jeugdzorg laat zich lezen als de institutionalisering van deze pedagogische paradox, terwijl
tegelijk het bereik van de jeugdzorg exponentieel uitbreidt. In die uitbreiding van de jeugdzorg
is een sociale logica aan het werk, waarin de confrontatie aangegaan wordt tussen opvoedingssituaties
“achter de voordeur” met maatschappelijke, openbaar vertolkte verwachtingen jegens
de opvoeding van kinderen. Die confrontatie wordt aangegaan via de tussenkomst van personen
die daartoe gemandateerd werden. Ook de professionalisering van de jeugdzorg neemt door de
geschiedenis heen exponentieel toe.
Dit sociaal-pedagogisch perspectief leidt tot een kritische behandeling van het regime onder de
Wet op de Kinderbescherming (1912), de Wet op de Jeugdbescherming (1965), de Decreten inzake
de Bijzondere Jeugdbijstand (1985/1990), het Decreet inzake de Integrale Jeugdhulp (2013). De
verwevenheid van pedagogische paradox en sociale logica wordt in elk stelsel verder verfijnd.
De jeugdhulp heeft in die verwevenheid gestalte gegeven aan sociaal beleid, in de context van
de zich ontwikkelende democratische welvaartsstaat. Merkwaardig is het dan ook dat het ingrijpen
in de opvoeding, vooral vanuit de ongeargumenteerde noodzaak tot ingrijpen werd ingezet.
Hierin schemert tegelijk de zorg om de samenleving te beschermen door, en tegelijk de zorg
aan kinderen een recht op goede opvoeding toe te verlenen. Door de verwijzing naar sociale
grondrechten in de integrale Jeugdhulp vandaag, staat de jeugdhulp voor de opgave op een
communicatieve manier vorm te geven aan haar tussenkomsten, door vatbaar te blijven voor de
vraag waarom?

Beschrijving

De jeugdhulp in Vlaanderen vandaag wordt opgebouwd op fundamenten die ontworpen werden
in de 19e eeuw, in de context van de nieuwe Belgische natiestaat. In de loop van de 19e eeuw
ontstaat de overtuiging dat sociale problemen verholpen en vermeden kunnen worden, door tussen
beide te komen in de opvoeding van kinderen. Die opvatting bouwt verder op de pedagogische
paradox in de klassieke opvatting over de functie van opvoeding: opvoeding in de privésfeer
dient de publieke functie van het gepaste burgerschapsideaal te realiseren. De geschiedenis van
de jeugdzorg laat zich lezen als de institutionalisering van deze pedagogische paradox, terwijl
tegelijk het bereik van de jeugdzorg exponentieel uitbreidt. In die uitbreiding van de jeugdzorg
is een sociale logica aan het werk, waarin de confrontatie aangegaan wordt tussen opvoedingssituaties
“achter de voordeur” met maatschappelijke, openbaar vertolkte verwachtingen jegens
de opvoeding van kinderen. Die confrontatie wordt aangegaan via de tussenkomst van personen
die daartoe gemandateerd werden. Ook de professionalisering van de jeugdzorg neemt door de
geschiedenis heen exponentieel toe.
Dit sociaal-pedagogisch perspectief leidt tot een kritische behandeling van het regime onder de
Wet op de Kinderbescherming (1912), de Wet op de Jeugdbescherming (1965), de Decreten inzake
de Bijzondere Jeugdbijstand (1985/1990), het Decreet inzake de Integrale Jeugdhulp (2013). De
verwevenheid van pedagogische paradox en sociale logica wordt in elk stelsel verder verfijnd.
De jeugdhulp heeft in die verwevenheid gestalte gegeven aan sociaal beleid, in de context van
de zich ontwikkelende democratische welvaartsstaat. Merkwaardig is het dan ook dat het ingrijpen
in de opvoeding, vooral vanuit de ongeargumenteerde noodzaak tot ingrijpen werd ingezet.
Hierin schemert tegelijk de zorg om de samenleving te beschermen door, en tegelijk de zorg
aan kinderen een recht op goede opvoeding toe te verlenen. Door de verwijzing naar sociale
grondrechten in de integrale Jeugdhulp vandaag, staat de jeugdhulp voor de opgave op een
communicatieve manier vorm te geven aan haar tussenkomsten, door vatbaar te blijven voor de
vraag waarom?

Details